زمان مطالعه: < 1 دقیقه متنی که واژگان انتهای عباراتش، تنها دارای وزن مشترکی باشند، دارای سجع متوازن است. کلمات «مستبین» و «مستقیم» نمونه های قرآنی این نوع سجع هستند: »و ءاتیناهما الکتاب المستبین – وهدینهما الصراط المستقیم«(1) کلمات «الدمعة» و «الرنة» یا «کثیرا» و «قلیلا» نمونه هایی از سجع متوازن در خطبه ی کوفه هستند. در خطبه ی شام هم کلماتی مانند «ولی» و

زمان مطالعه: < 1 دقیقه یکی دیگر از ابعاد تأثیر صنایع ادبی قرآن مجید در کلام زینب علیهاالسلام صنعت ایجاز است. ایجاز یعنی ادای مقصود با کمترین عبارات متعارفه به گونه ای که بیشترین معنا با کمترین الفاظ بیان شود.(1) اطناب که مقابل آن است یعنی طولانی کردن، مفصل نمودن و دراز سخن گفتن. اهل بلاغت گویند: اطناب و ایجاز از برترین انواع بلاغت است

زمان مطالعه: < 1 دقیقه در قرآن نیز، آیات و حتی سوره های بسیاری هست که معنایی بسیار را در کلامی بسیار مختصر منتقل می کند؛ مانند «خذ العفو و أمر بالعرف و أعرض عن الجاهلین«.(1) این آیه ی شریفه با کمال اختصاری که دارد، جامع تمام مکارم اخلاق است. 1) اعراف (7) / 199؛ طریقه ی بخشش پیش گیر و به نیکوکاری امرکن و

زمان مطالعه: < 1 دقیقه ایجاز بر دو قسم است: قصر و حذف. ایجاز قصر آن است که عبارات کوتاه و معانی آن بسیار باشد، بدون آنکه چیزی از جمله حذف شده باشد؛ مانند آیه ی «ولکم فی القصاص حیاة یا أولی الألباب لعلکم تتقون«.(1) ایجاز حذف آن است که کلماتی را در کلام به سبب وجود قرینه حذف کنند. مثل آیه ی: «وجاهدوا فی

زمان مطالعه: 4 دقیقه گفتیم ایجازدرمقابل اطناب، به معنای افاده ی حداکثر معنا درحداقل کلام است. نمونه ی بارز این فن را می توانیم در خطبه ی کوفه ببینیم. شرایط زمانی ومکانی خاص کوفه، ازجمله وضعیت نامناسب کاروان اسرا، کثرت جمعیت مخاطب وشاید بیم از اخلال مأموران حکومتی در حین سخنرانی، خستگی جسمی وروحی شخص خطیب یعنی حضرت زینب علیهاالسلام ومسائلی از این قبیل،

زمان مطالعه: < 1 دقیقه تشبیه یعنی مانند هم دانستن دو چیز به سبب وجه اشتراکی که با هم دارند؛ مانند آنکه بگوییم: العلم کالنور فی الهدایة. علم را «مشبه«، نور را »مشبه به«، هدایت را «وجه شبه» و کاف را «ادات تشبیه«گویند. بنابراین ارکان تشبیه چهار چیز است: مشبه، مشبه به، وجه شبه و ادات تشبیه که مشبه و مشبه به را دو طرف