کنایه

کنایه در لغت به معنای پوشیده سخن گفتن است و در اصطلاح ادبی به کار بردن عبارتی است به دو معنا، یکی معنای ظاهری و دیگری معنای ثانوی. هر چند که گاهی اوقات معنای ظاهری می‌تواند کاربرد داشته باشد، ولی مطلقاً معنای ثانوی کلام مورد نظر است، مانند «طویل النجاد» که در اصل به معنای این است که «بند شمشیرش بلند است» لیکن از این لفظ، طول قامت اراده می‌شود. کنایه در سخنان زینب سلام‌الله‌علیها آنجا که فرمود:

«لَقَدْ خَابَ السَّعْیُ وَ تَبَّتِ الْأَیْدِی وَ خَسِرَتِ الصَّفْقَةُ؛ (1)

دست‌های شما از کار بریده شد و گرفتار خشم خدا گشتید و مهر فلاکت بر شما افکنده شد.»

در اینجا خسرت الصفقة کنایه از این است که در قتل سیدالشهدا علیه‌السلام برای به دست آوردن اموال و منصب دنیوی ضرر و زیان دیده‌اند.

1) بحارالانوار، ج 45، ص 163.