از مسائلی که فرهنگ اسلامی بر آن تأکید کرده و در قرآن و روایات به عنوان خصلتی ارزنده و نیک برای انسان‌ها بیان شده، شکرگزاری و سپاس از نعمت‌های الهی است. اسلام می‌خواهد افراد به درجه‌ای از یقین برسند که در هر حالی اعم از آرامش و یا مصیبت، شکر خدا را به جای آورند.
چرا که اکثر انسان‌ها فقط پس از دریافت نعمت، شکر بجا می‌آورند، در صورتی که عارفان و اهل معرفت معتقدند، حتی گرفتار شدن به بلا، نیز جای سپاس دارد، چرا که علماء درجه شکر را از صبر برتر دانسته و گفته‌اند شکر از رضا برخیزد و ریشه صبر در ناپسندی نهفته است.
شکر الهی و حمد و ثنای آفریدگار هستی از مهمترین آموزه‌های اهل بیت علیهم‌السلام برای پیروان آنان می‌باشد، که نشانگر نهایت بندگی و عبودیت در برابر حق است.
حضرت زینب سلام‌الله‌علیها که پرورش یافته دامان اهل بیت علیهم‌السلام است نیز شکرگزار خداست، او که هر جا سخن گفته، سرلوحه اش حمد و سپاس خداوندبوده است، این مسأله حتی در وقایع پس از شهادت برادرش حسین علیه‌السلام که حضورش در عرصه اجتماع، بیشتر از موارد دیگر بوده، کاملاً به چشم می‌خورد.
در مجلس ابن زیاد در برابر دشمن بداندیش، که او را به باد سرزنش گرفت تا ابهت او را بشکند، فرمود:
«الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکْرَمَنَا بِنَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ طَهَّرَنَا مِنَ الرِّجْسِ تَطْهِیراً وَ إِنَّمَا یَفْتَضِحُ الْفَاسِقُ وَ یَکْذِبُ الْفَاجِرُ وَ هُوَ غَیْرُنَا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ؛ (1)
حمد و سپاس خداوندی را که به پیغمبر خود حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله ما را گرامی داشت و از هر رجس و پلیدی پاکیزه و مطهر گردانید، فقط فاسق رسوا شد و بدکار دروغ‌گو است، بحمدلله ما از آن مردم نیستیم بلکه دیگران هستند.»
همچنین در شهر کوفه به هنگام ایراد خطبه در حضور مردم، سخن را با حمد خدا آغاز کرد:
«الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ الصِّلْوَةَ عَلَى جدى مُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ الْأَخْیَارِ؛ (2)
ستایش از آن خداست، او که پروردگار جهانیان است ودرود خداوند برجد بزرگوارم محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله و خاندان پاک و برگزیده او باد.»
در مجلس یزید هم اول حمد و سپاس خدا را بر زبان جاری کرد و سپس به ایراد خطبه پرداخت:
«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَ آلِهِ أَجْمَعِینَ؛ (3)
ستایش از آن خداوندی است که پروردگار جهانیان است و درود بر پیامبر برگزیده‌اش و خاندان گرانمایه‌اش.»
زینب کبری سلام‌الله‌علیها در این سخنرانی به ما آموخت که در هیچ شرایطی ستایش از حق را نباید فراموش کرد، چرا که حمد خداوند، جلوه‌ای از مقام تسلیم و رضاست.
زینب سلام‌الله‌علیها در مقابل مصائب و گرفتاری‌ها، لحظه ای لب به شکوه نگشود و هیچ‌گاه اظهار ذلت و خواری نکرد، بلکه با کمال شکوه و عظمت، حمد الهی را بر زبان جاری ساخت، چرا که دختر قهرمان علی علیه‌السلام معتقد بود، تمام کارهای خدا در حق بندگان زیباست.
آری او از ابتلاءات و آزمایش‌های سخت الهی سربلند و پیروز بیرون آمد و به این جهت از خدایش راضی و در همه حال شکرگزار و سپاسگزار او بود. زینب سلام‌الله‌علیها حمد خدا را می‌گوید چرا که خداوند او را در میان دیگران برای این امتحان و نیل به درجات عالی دنیوی و اخروی انتخاب کرده است.
آنکه در این بزم مقرب تر است
جام بلا بیشترش می دهند.
1) ارشاد، شیخ مفید، ج2، ص 115.
2) غم‌نامه کربلا، محمد محمدی‌اشتهاردی، ترجمه لهوف، ص 167.
3) لهوف، ترجمه فهرى، ص 181.
