اکنون به شرح وفات و مدفن آن مخدره بپردازیم. معلوم باد، تبیین یوم الوفات آن مکرمه الی الآن معلوم نشده و کذلک در مدفن آن محترمه نیز اختلاف فاحش است. چنان چه بعضی در مدینه (1) و برخی در شام (2) و جماعتی در مصر (3) معین نموده [اند] در بعض کتب مقاتل مسطور است.
پس از ورود اهل بیت علیهم السلام به مدینه، به چهار ماه، ام کلثوم رحلت نموده و بعد از او به
هشتاد روز علیا مکرمه، زینب، دار فانی را وداع گفته و در مدینه مدفون شد، بنابراین، عمر آن مظلومه بین پنجاه و پنج یا شش بوده. و بعضی گفته اند: در مصر در «قنافر السباع» مدفون شده. و بعضی گفته اند در شام؛ چنان چه مقام آن مظلومه در آن جا مزار است.
در کیفیت دفن آن مظلومه نیز بین آن ها خلاف است:
بعضی گفته اند: آن ها را مجددا اسیر نموده، و این به نظر بعید است چرا که بعد از اسیری مرتبه ی اول و آن فضاحت که یزید را حاصل شده، و انقلاب اهل شام، یزید را چنین جرئت نبوده [که] مجددا اسیر نماید.
بعضی دیگر گفته اند: آن ها را محترما خواسته. آن هم بعید است، چرا که یزید را عقیده ی باطنی به اهل بیت نبوده تا آن ها را برای دیدار طلب نماید. و رعب حق هم مانع بود آن ها را طلب نماید؛ بلکه به واسطه ی سلطنت خود می ترسید [که] مبادا در دفعه ی دیگر در شام، بنا را در کرت [دفعه ی] دیگر در شام مثالب و معایب او بر اهل شام ظاهر نمایند.
و طلبیدن آن مظلومه را بعد از عبدالله بن جعفر برای تزویج خود از جهاتی فاسد است که بر اهل ذوق سلیم مسطور نیست. پس آن چه اقرب به صواب است، همان دفن آن مظلومه در مدینه طیبه [می باشد]. و مقام موجوده در مصر ممکن است از زینب نامی از هاشمیات باشد. و کذلک مقام شام، «العلم عندالله«.
ولی سزاوار است مؤمنین در مدینه و شام و مصر هر جا میسر شود آن مظلومه را زیارت نمایند؛ زیرا که ثواب آن، کمتر از زیارت خامس آل عبا نیست.
»اللهم ارزقنی زیارتها و شفاعتها و احشرنی معها و ثبتنی علی محبتها«.
1) سید الاعیان حضرت سید محسن امین در جلد 33، اعیان الشیعه طرف دار این نظریه است و می فرماید: ورود آن مخدره به مدینه یقینی و خروج محدودش ثابت نیست.
2) مؤلف کتاب مرقد العقیله، زینب، معتقد است که، در هفت کیلومتری دمشق در «راویه» مدفون است نه در مصر. و از مورخان معروف مصری که عنایتی خاص به جمع آوری و ثبت اخبار، مربوط به کشور خود داشتند یاد می کند که هیچ کدام اشاره به دفن حضرت زینب علیهاالسلام در مصر نکرده اند. و نیز جهان گردانی که از مصر دیدن کرده اند در سفرنامه های خود از آن یاد نکرده اند و نیز روایاتی را که مستند قائلان دفن بانوی کربلا در مصر است، مورد نقد و خدشه قرار داده است.
3) افرادی چون نسابه معروف «عبیدلی» در اخبار الزینبات و علامه شیخ جعفر نقدی در زینب الکبیری طرف دار این قول اند. عبیدلی روایاتی دال بر مدعای خود ذکر می کند. اخبار الزینبات 115- 122.و مؤلف دانشمند مستدرک سفینة البحار می نویسد: امیرالمؤمنین علیه السلام سه دختر داشت نام آنان زینب بود یکی زینب کبری، دوم زینب صغری، مکناة به ام کلثوم که به این کنیه مشهورتر است و این دو از فاطمه علیهاالسلام بودند. سوم زینب که مادرش کنیزی بود. پس ممکن است یکی در مدینه و یکی در شام و یکی در مصر دفن شده باشند.
