آن گاه زنان و دختران اهل شام با لباس سیاه به انتظار وداع آن ها و زنان آل ابی سفیان تا در دارالاماره به مشایعت آن ها آمده و اهل بیت علیهم السلام به یاد روز خروج از مدینه ناله ها برکشیدند و در وقت وداع با اهل شام، چنان شورش برخاست [که] گویا یوم النشور برپا شده! تا گاهی که عماری اهل بیت علیهم السلام پیدا بود، اهل شام به ناله و گریه مشغول. آن گاه با کمال تأسف و تحسر به شهر مراجعت نموده و اهل بیت را به آرامی حرکت می دادند و در هر منزلی که فرود می آمدند، همراهان تقریب یک میل از آن ها، چادرها را دورتر می زدند و اهل بیت در هر منزل به نوحه سرایی مشغول شدندی.
و در نزول اهل بیت علیهم السلام به کربلا، مرتبه ی دیگر؛ و نرفتن آن ها در اربعین بوده یا غیر آن. و جابر را ملاقات نموده باشند یا نه، اختلاف بسیار است. بحث در آن ها از موضوع بحث خارج است (1)
چون به نزدیکی مدینه رسیدند، محمل ها را فرود آورده، شتران را یک سو خوابانیده و خود مشغول نوحه سرایی بشدند و اسباب شهدا را پیش روی خود پهن نمودند. ناگاه غلغله ی اهل مدینه برپا شد و زنان مهاجر و انصار نمایان شدند. حضرت سجاد علیه السلام بفرمود تا آن ها را استقبال نمودند.
چون چشم زنان مدینه به آن سیاه پوشان افتاد، هنگامه ی محشر نمودار شد. شتابان روی به خیمه ها نمودند. چون اهل حرم را بدان حال نگریستند، که جز حضرت سجاد از رجال مراجعت ننموده سخت بگریستند. گروهی با حضرت زینب، جماعتی دور ام کلثوم، هر چند نفر مشغول به یکی از اهل حرم شدند، و از حضرت زینب علیهاالسلام چه گونگی حالات را جویا شدند. فرمود:
»به چه زبان شرح دهم که قدرت بیان ندارم. بلکه از زندگانی خود بیزارم. ای زنان قریش! و ای دختران بنی هاشم! چیزی می شنوید، و حکایتی به گوش می سپارید. اگر شرح حال شهدا و اسرا را بازگویم در مورد ملامتم چه گونه زنده باشم؟«.
آن گاه مجملی از مصیبات خود و ظلم و ستم بنی امیه بیان فرمود. ناله و عویل اهل مدینه، ساکنان ملأ اعلا را به فغان درآورده. رجال مدینه [از] حضور حضرت سجاد علیه السلام التماس نمودند تا زود از آن جا کوچ نمایند. حضرت بفرمود تا اثقال و خیام را حمل نموده، آن مصیبت زدگان با مصیبتی جان سوز و فریاد و ناله به جانب شهر مدینه روی نهادند.
1) تحقیق درباره اول اربعین حضرت سیدالشهدا علیه السلام از علامه ی شهید حاج سید محمد علی قاضی طباطبایی قدس سره که این محقق با ارائه اسناد و مدارک اثبات کرده که این ملاقات در نخستین اربعین شهادت رخ داده است.
