در کنار مرقد سکینه – دختر امام حسین علیه السلام – قبر امّکلثوم، دختر امام على علیه السلام است.
چنانکه در فصل اوّل گفته شد، امام على علیه السلام چهار دختر با لقب امّکلثوم داشت:1. زینب
کبرى علیها السلام 2. رقیه، امّکلثوم کبرى نیز که از فاطمه علیها السلام بود و در مدینه – هنگام حیات امامحسن مجتبى علیه السلام – همراه فرزندش زید بن عمر در یک روز از دنیا رفت و در بقیع مدفون شد.(1) 3.نفیسه (امّکلثوم صغرى(، همسر عبدالله اکبر بن عقیل 4. زینب صغرى، همسرمحمد بن عقیل.(2) این مرقد متعلّق به نفیسه و ملقب به امکلثوم صغرى است.
این بانو در حادثه ی کربلا، حضور داشته و به هنگام اسارت، با خطبههاى غرّا و کوبنده، پاسدار خون آن شهدا بوده است. (3)
امّکلثوم وقتى همراه کاروان اسرا وارد کوفه شد، چون مردم به زنان اهلبیت نگاه مىکردند، فریاد زد: آیا از خدا و رسولش شرم ندارید که اینگونه به حرم پیامبر صلى الله علیه و آله نگاه مىکنید؟ایشان همچنین قبل از ورود به دمشق، نزد عمر بن سعد رفت و از وى خواست تا زنان حرم را از درى که مردم کمترى حضور داشته باشند وارد شهر کنند، ولى او نپذیرفته بود.(4)
گفتنى است در قریه ی داریا، در اطراف دمشق، آرامگاهى نیز به نام سکینه دختر امام على علیه السلام وجود دارد که مردمِ محل، او را از فاطمه علیها السلام دانستهاند که این انتساب به یقین صحیح نیست و حتى امام على علیه السلام دخترى به نام سکینه نداشتهاند.
1) ابن سعد، طبقات الکبری، ج 8، ص 464؛ محب طبری، ذخائر العقبی، ص 171. یعنی در حقیقت ام کلثوم کبری در واقعه کربلا در قید حیات نبوده است.
2) مصعب بن عبدالله زبیری، کتاب نسب قریش، ص 44.
3) مجلسی، بحار الانوار، ج15، ص 112؛ ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج 5، ص 469؛ همچنین نک: الاحتجاج طبرسی، بلاعات النساء ابن طیفور و….
4) عبدالرزاق مقرم، مقتل الحسین او حدیث کربلا، صص 400 و 477.