مادر گرامی گوهر حضرت امیرالمؤمنین و سید الوصیین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه جناب عصمت مآب فاطمه بنت اسد بن هاشم بن عبد منافست جلالت قدر و شرافت مقام این یکتا صدف بحر امامت و یگانه کوکب چرخ ولایت از آن برتر است که در حین تحریر و چنبر تقریر اندر آید، و از آن روشن تر است که خواستار توضیح و تلویح گردد.
همان فخر و مباهات او را بس که آن امانت را که آباء علوی و امهات سفلی از حملش بیچاره ماندند حامل گشت و اول هاشمیه که با هاشمی تزویج یافت و از وی عالم اکبر نمایشگر گشت او بود (1) و آن موجود را که جمله موجودات بطفیل وجود او و سرمایه بود اوست بنمود و مظهر خدای و برادر رسول خدای
را ظاهر نمود و در بدایت اسلام بادراک خدمت خیر الأنام کامیاب شد و حلیه مسلمانی را از پس ده تن بر تن کرد.
و چون زمان ارتحالش فرا رسید رسول خدای صلی الله علیه و آله را وصی ساخت و رسول از وی مقبول داشت و بر وی نماز گذاشت و قمیص مبارکش را بروی کفن ساخت و چونش رد خاک نهادند با وی بگور اندر شد و گور را به خوابگاه خود پر نور داشت و او را بستود، وفات این مهد علیا و سر کبری و خدر عظمی رد سال چهارم هجری رویداد مدفن شریفش بروایت ابوالفرج اصفهانی در مقاتل الطالبیین در روحاء مقام حمام ابی قطیفه است.
در عمدة الطالب از آنجناب عفت نصاب مروی است که در آن هنگام که به بار ولایت و حمل امانت ح امل بودم اگر به قانون دیگران سجده اصنام را در کارگاه اندیشه ارتسام می دادم آن جنین مبارک پای بر شکم من باز نهادی و پشت بر پشتم چنان بیفکندی و چنان در نافگاه و پشتم تعرض ورزیدی که بگرد آن کار که نشایست نتوانستم گشت چنانکه صالح القیسی البصری در جمله اشعاری که گوید اشارت نماید:
فربما رامت سجودا کالذی
کانت مرارا من قریش قد تری
و هی به حاملة فیغتدی
منتصبا بمنعها عماتشا
و بروایت صاحب مقاتل الطالبیین مادر این سیده روزگار نامش فاطمه است که نیز به حبی شناخته است و او دختر هرم بن رواحة بن حجر بن عبد بن معیص بن عامر بن لوی است و مادر حبی حدیة بنت وهب بن ثعلبة وائلة بن عمرو بن سنان بن محارب بن فهر است و مادر حدیه فاطمه بنت عبید بن منقذ بن عمرو بن معیص بن عامر بن لوی است و مادر فاطمه سلمی بنت عامر بن ربیعة بن هلال بن اهیب بن ضبة بن الحارث بن فهر است.
و مادر سلمی عاتکه بن ت ابی همهمه عمرو بن عبدالعزی بن عامر بن عمیرة بن ودیعة بن الحارث بن فهر است و مادر عاتکه تماضر بنت ابی عمرو بن عبد مناف بن قصی بن کلاب بن مرة بن کعب بن لوی است و مادر تماضر
حبیبه و هی أمة الله بنت عبدیالیل بن سالم بن مالک بن حطیط بن جشم بن قسی با سین مهمله است و از ثقیف است.
و مادر حبیبه فلانة بنت مخزوم بن اسامة بن صبح بن وائلة بن نضر بن صعصعة بن ثعلبة بن کنانة بن عمرو بن قین بن فهم بن عمرو بن قیس بن عیلان بن مضر است و مادر فلانة ریطه بنت یاس ر بن ملک بن حطیط بن جشم بن ثقیف است و مادر ریطه کلبة بنت قصیة بن سعد بن کر بن هوازن است و مادر کلبه حبی بنت حارث بن نابغه بن عمیرة بن عوف بن نضر بن معویة بن بکر بن هوازن است.
و مادر جناب ابیطالب بروایت ابن اثیر فاطمه بنت عمرو بن عائذ بن عمرو بو مخزوم بن یقظه است و مادر فاطمه بروایت صاحب عمدة الطالب دختر عمرو بن عمران بن مخزوم و مادر اویحمر بنت قصی بن کلاب بن مرة و مادر یحمر سلمی بنت عامر بن عمیرة بن ودیعه بن الحارث بن فهر و مادر او عاتکه بنت عبدالله بن وائلة بن ظرب بن عمرو بو عایذ بن یشکر بن الحارث و هو عدوان بن عمرو و مادرش عمرة بنت مضر بن عامر الظب بن عدوان و مادرش هند بنت صهیب بن قیس بن فیر بن سعد بن فهم بن عمرو بو قیس بن عیلان و مادرش زینب بنت قیس بن فهم بن عمرو بن قیس عیلان است.
و مادر أبوالحارث عبدالمطلب سلمی بنت عمرو بو زید الخزرجیه النجاریة است و مادر ابو نضله هاشم عاتکه دختر مرة السلمیة میباشد و مادر ابو عبد شمس عبد مناف حبی بضم جاء مهمله و تشدید باء موحده دختر حلیل بن حبیشة بن سلول بن کعب بن عمرو بن خزاعه و حلیل بضم حاء مهمله و فتح لام اولی و حبیشه بضم حاء مهمله است.
و مادر ابوالمغیرة قصی فاطمه دختر سعد بن سیل و اسمه حبر بن جمالة بن عوف است و سیل بفتح سین مهملة و یاء مثناه تحتانی است و مادر ابوزهره کلاب را هند دختر سریر بن ثعلبة بن الحارث بن فهر بن مالک نام باشد و مادر ابو یقظه مره را مخشیة دختر شیبان بن محارب بن فهر می نامیدند و مادر ابو هصیص کعب ماریه دختر کعبن بن القین بن جسر القضاعیة است و جسر بفتح جیم و سکون سین مهمله و در آخر راء مهمله است.
و مادر ابوکعب لوی عاتکه دختر یخلد بن النضر بن کنانة است و این عاتکه اول عواتکی است که از قبیله قریش در شمار امهات معظمات حضرت رسول خدای صلی الله علیه و آله بودند چنانکه در ذیل اسامی عواتک مذکور است و مادر ابو تیم غالب لیلی دختر حارث بن تیم بن سعدبن هذیل است و مادر ابو غالب فهر جندله بنت عامر بن الحارث بن مضاض الجرهمی است.
و مادر ابوالحارث مالک عاتکه بنت عدوان و هو الحارث بن قیص عیلان و مادر ابویخلد نضر واسمه قیس بن کنانة برة دختر مرة بن طابخه با طاء مهمله و بعد از الف باء موحده و خاء معجمة خواهر تمیم بن مر است و مادر ابوالنضر کنانة بن خزیمه عوانة بنت سعد بن قیس عیلان و بقولی هند عمرو بن قیس است.
و مادر ابو اسد خزیمة بن مدرکه سلمی بنت اسلم بن الحاف بن قضاعة است و مادر ابو هذیل مدرکة بن الیاس خ ندف و هی لیلی دختر حلوان بن عمران و مادر خندف ضربة دختر ربیعة بن نزار است و مادر ابو عمرو الیاس بن مضر رباب دختر جندة بن معد است و مادر مضر بن نزار سوده بنت عک است. از رسول خدای صلی الله علیه و آله مرویست لا تسبوا مضر و ربیعة فانهما مسلمان.
و مادر ابوایاد نزار بن معد معانه دختر جوشم بن جلهمة بن عمرو بو جرهم است و مادر معد بن عدنان مهده دختر اللهم (2) بن جلجب بن جدیس و بقولی ابن طسم است و مادر عدنان چنانکه در کتاب مستطاب ناسخ التواریخ مسطور است بلهاست که نسب بایعرب بن قطحاب می رساند.
1) بلکه «اول هاشمیة ولدت لهاشمی» اول زنی بود از بنی هاشم که برای مردی از بنی هاشم فرزند آورد. نص عبارت تاریخ همین است.
2) لهم بر وزن خدب- بکسر لام و فتح ها و تشدید میم.
