بسم الله الرحمن الرحیم
از نخست برعایت مقصودی و تبیین پاره ی مطالب و رفع پاره شبهات بنگارش اسامی مبارکه و برخی حالات سعادت آیات بنات محترمات و صبایای عفت سمات حضرت ولی الله الاعظم مولی العرب و العجم و آیة الله العظمی فی العالم و امینه فی الامم جناب خیر الوصیین و قاتل المارقین و الناکثین و القاسطین و قائد الغر المحجلین (1) أخ الرسول و زوج البتول و معیار الرد و القبول و سیف الله المسلول مظهر العجائب و مظهر الغرائب، أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب صلوات الله علیه و علی أبنائه الطاهرین الی یوم الدین شروع می شود و آن چند که بحسب استقراء و استیعاب در کتب عدیده از نظر بگذشه بحیز تحریر در می آید، و توضیحاتی که بر حسب تتبع ممکن است نموده می آید.
زینب الکبری، ام الکلثوم الکبری، رقیه بنت علی، ام الحسن، رملة الکبری، ام کلثوم ام هانی، میمونة، زینب الصغری، فاطمه، امامه، خدیجه ام الکرام، ام سلمه، ام جعفر، رملة الصغری، ام کلثوم الصغری، جمانة، نفیسه، دختری از دختران امرء القیس بقول طبری حارثه نام دارد، زینب الصغری، ام کلثوم، رملة، رقیه الصغری، جمانه مکناة بام جعفر رقیه، تقیه، نقیه، دختری که صغیره بمرد ابن جوزی گوید رقیه نام داشت.
ام أبیها امامه بنت علی، ام هانی فاخته، نفیسه ام کلثوم، فاطمه صغری، خدیجه
صغری، رقیه کبری، حمامه ام جعفر، رقیه صغری، حمامه زینب صغری مکناة بام کلثوم کبری، ام الخیر، تمیمه، ام الحسین، امة الله، سکینه بروایت شعرانی در طبقات الکبری امیة فاطمه، ام الکرام قیسه.
ادمی دختر ساعدیة که بروایت صاحب انوار الشهاده در کربلا حاضر بود و از قوت باصره و سامعه بی بهره و داستانی از وی مسطور داشت لکن صاحب بحرالمصائب آن داستان را بعاتکه نسبت دهد و گوید عاتکه عمه حضرت سیدالشهداء در کربلا و کور و کر بود. اسماء بروایت صاحب بحر المصائب در ذیل مراجعت اهل بیت بمدینه، و ام صغری و ام کبری و رابعه.
و عایشه که در کتاب کنز الانساب در جمله بنات کریمه امیرالمؤمنین علیه السلام مذکورند و در باب شهادت جماعتی از ایشان شرحی نگاشته است که دیگران متعرض نیستند.
معصومه که در شهر دمشق شام است و با حضرت رقیه بنت الحسین در یک بقعه و دو ضریح قریب بهم هستند و آن بقعه متصل ببازار است و چنان دانند که معصومه از بنات محترمه امیرالمؤمنین علیه السلام است و بزیارتش مشرف شوند.
و این جمله که بدان اشارت رفت نه آنست که امیرالمؤمنین را باین شماره صبیه باشد و تمامت این اسامی و کنی و القاب هر یک بیک تن مخصوص آید، بلکه می شاید در بعضی این کتب اسم را بیرون از کنیت و در پاره کنیت را بدون اسم و در بعضی لقب را بیرون از هر دو و در برخی مجتمعا نوشته باشند و در نظر بینندگان مختلفا نمودار آید.
اما همین قدر می رساند که صبایای آن حضرت از بیست تن افزون بوده اند چنانکه ابن اثر در تاریخ کامل از آن پس که بست تن را نام میبرد می گوید آنچه را ما می دانیم این جماعت هستند و آن حضرت را دختر ها بوده است که ما نمی دانیم و صاحب نور الابصار میگوید که اولاد اناث جناب امیرالمؤمنین علیه السلام به بیست و دو تن می رسند.
و با این صورت تواند دید که پاره اسامی یا کنی یا القاب را که منفردا نگاشته اند متعلق به یک تن باشد مثل اینکه ام جعفر که کنیت جمانة است گاهی منفردا و گاهی با حمامه مرقوم داشته اند و ام هانی را که کنیت فاخته است در بعضی کتب منفردا و در پاره متفقا نوشته اند از این روی دو تن می نماید و ام أبیها که کنیت حضرت صدیثه طاهره و فاطمه زهرا صلوات الله علیها و علی ابیها و بعلها و بنیها است ممکن است بر حسب عادت و مناسبت فاطمه دختر امیرالمؤمنین علیه السلام را نیز بآن کنیت خوانده باشند و اکنون دو تن می نماید.
و نیز نفیسه و تقیه و نقیه که از اوصافست چنانکه بعضی نوشته اند نفیسه ام کلثوم و در بعضی منفردا نوشته اند و در کشف الغمه جمانه ی تقیه نوشته و تقیه را صفت جمانه انگاشته است و نیز می تواند بود که تقیه و نقیه یک لفظ باشد و کاتب سهوا گاهی باتاء فوقانی و گاهی با نون نوشته باشد و هر دو نیز بحسب معنی صحیح است و اکنون دو تن را گمان برند.
و دیگر ام الحسن را سهوا ام الحسین نگاشته باشند و دو تن بدانند و نیز ممکن است در نقل پاره ی اسامی بنات مکرمات حضرت ولایت مآب صلوات الله علیه و اله با زوجات آن حضرت باشتباه رفته باشند مثل امامه بنت ابی العاص که دخرت زینب بنت رسول خدای صلی الله علیه و آله و سلم و زوجه ی امیرالمؤمنین است با امامه یا حمامه مشتبه و دختر آن حضرت شمرده شده باشد.
و نیز ممکن است پاره اسامی بنات امام حسن و امام حسین و امام زین العابدین و حضرت زینب خاتون و جناب ام کلثوم مشتبه شده باشند مثل فاطمه و رقیه و ام الحسن و ام الحسین و ام سلمه و ام کلثوم و سکینه که در جزو اسامی بنات مکرمات ایشان هستند.
و بروایتی حضرت امام حسین علیه السلام را دختری زینب نام بوده است و برای رفع اشتباه پاره را بصغری و کبری یا کنیت یا لقب یا صفت امتیاز داده باشند و اکنون چنان دانند که این جمله متعلق بحضرت امیرالمؤمین علیه السلام است.
چه سخت بعید مینماید که چند تن از بنات محترمات حضرات ائمه هدی با عمات خود که غالبا در یک عصر و یک شهر و یک خاندان بوده اند بیک نام و کنیت باشند و اگر باشند لابد باید در کنیت و لقب و صفت امتیاز گذارند تا اسباب شک و شبهت دیگران نباشد چنانکه دخترهای امیرالمؤمنین را ام کلثوم الکبری و رملة الکبری و زینب الکبری یا نفیسه یا تقیه و جز این خوانده باشند تا ممتاز باشند عجب اینست که بنده نگارنده روز یکشنبه بیستم شهر حال که شهر جمادی الاخره سال یکهزار و سیصد و سیزدهم هجری است در اثنای نگارش این مطالب دارالخلافه باهره طهران بزیارت امامزاده واجب التعظیم و التکریم حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام مشرف شده و در حال قرائت کلمات زیارت نامه قدیم نوشته بودند السلام علیک یا زینب النقیه السلام علیک یا ام کلثوم النقیه و با آنچه این بنده از روی ظن و گمان اشارت کرد مطابق افتاد.
و نیز در کتاب اعلام الوری مسطور است که زینب الکبری و زینب الصغری مکناة بام کلثوم از حضرت صدیقه طاهره پدید شدند آنگاه می گوید نفیسه که همان ام کلثوم صغری است و زینب الصغری و رقیه الصغری و ام هانی و ام گرام و جمانة مکناة بام جعفر و امامه و ام سلمه و میمونه و خدیجه و فاطمه از دیگر مادران هستند.
و نیز می فرماید از امامه بنت علی که زوجه صلت بن عبدالله بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب است تقیه تولد یافت و امامه در سرای صلت وفات فرمود و با اینصورت تواند بود که تقیه فرزند امامه را نسبت به علی علیه السلام نیز داده باشند.
معلوم باد که طبری در تاریخ خود می گوید امیرالمؤمنین را پانزده تن پسر بود سه پسر از فاطمه بنت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم حسن و حسین و محسن علیهم السلام و محسن در خوردی بمرد و هیجده تن دختر داشت: زینب الکبری از ام سعید و رقیه از ام حبیبه و ام هانی و میمونة و زینب الصغری و رملة الصغری و فاطمه و رملة الکبری و امیه و خدیجه و ام الکرامة و ام سلمه و جمانه و نفیسه و ام جعفر و این جمله پانزده تن می شوند که نام برده.
و گوید چون امیرالمؤمنین بمرد این هر سه دختر زنده بودند و سودای این هیجده تن دختری دیگر داشت ح ارثه نام که از محیاة دختر امرء القیس کلبی که در سه سالگی بمرد.
و این خبر که طبری گوید با جمهور اخبار مخالف است چه هیچ اشارت نکرده است که امیرالمؤمنین علیه السلام را از فاطمه زهراء سلام الله علیها دختر پدید شده است و زینب الکبری را از ام سعید و رقیه را از ام حبیبه شمرده و از ام کلثومی نام نبرده است مگر در آن سه تن باشد که از هیجده تن مذکور نداشته است.
و هم نوشته است بعد از وفات آن حضرت این سه دختر بماندند اما صاحب انوار الشهادة در کتاب خود مینویسد حضرت امام حسین علیه السلام را خواهری بود که أدمی نام داشت و شرح حال او را باین تقریب می نویسد:
1) محجل یعنی دست و پا سفید، و غر بضم غین و تشدید راء یعنی پیشانی سفید و این لقب مسلمین است که در اثر وضوء چهره و دست و پای آنان سفید می شود و باین مناسبت «فائد الغر المحجلین» لقب حضرت امیرالمؤمنین است که پیشوای مسلمین است.
