رشد و نمو زینب علیهاالسلام در این شرایط، او را از سایر زنان زمان، ممتاز کرد و شاید در آن روزگار، پس از فاطمه علیهاالسلام او تنها زنی بود که به نقل حدیث و تفسیرقرآن پراخت. از این رو زنان کوفه از او خواستند تا ضمن جلساتی، برای آنها قرآن را تفسیرکند.(1)
حضرت زینب علیهاالسلام تا پیش از واقعه ی کربلا، زمانی که دانش و علم برای زنان جایگاهی نداشت، به زنان مسلمان قرآن می آموخت؛….ابن عباس هرگاه حدیثی از آن بانوی بزرگ نقل می کرد، می گفت:»حدتنی عقیلتنا زینب«(2)
افسوس که تاریخ حتی فراز کوچکی از آن جلسات تفسیری را به روزگار ما نرسانده است که اگر چنین شده بود، امروز ازمنابع غنی و دست اول درعلوم قرآنی و تفسیر بود. اخبار رسیده از زندگی و نیز سخنان آن بانوی مخدره در منابع تاریخی بسیار محدود و ناچیز است و آنچه رسیده نیز اغلب مربوط به زمان حرکت کاروان امام حسین علیه السلام از مکه به سمت کربلاو حوادیث پس از عاشورا میباشد؛ اما نکته ی حیرت آور در این باب، این است که بخش اعظم همین اخبار محدود، به گونه ای ارتباطی خاص با آیات قرآن پیدا می کنند؛ یعنی به گونه ای به بحثی تفسیری از قرآن مربوط است، یا سخنی است که در آن آیه ای از قرآن تلاوت شده و یا نشان دهنده ی انسی است که حضرت زینب علیهاالسلام با قرآن داشته است.
به هرحال، برای کسانی که درباره ی زندگی حضرت زینب علیهاالسلام و سیره و روش آن حضرت مطالعه می کنند، این نکته روشن و بدیهی است که دو چیز اگر نبود، زینب علیهاالسلام از پادر آمده بود. یکی برادرش حسین بود که نگاهش همواره به زینب علیهاالسلام، زندگانی و امید می بخشید، و دیگری قرآن بود.شاید از این روست که سر حسین، پس از شهادت برای دلداری به زینب علیهاالسلام قرآن خواند؛(3) زیرا در آن شرایط چیز دیگری نمی توانست آتش درون زینب علیهاالسلام را فرو بنشاند.
فراموش نکنیم، حتی با وجود حسین نقش قرآن در ایجاد آرامش
روحی برای زینب علیهاالسلام، حکایت دیگری است. چون خود حسین برای به هوش آمدن و دلداری دادن به زینب علیهاالسلام قرآن خواند.(4)
حتی خود حسین هم شب عاشورا را از دشمن بی رحم، امان می گیرد تا نماز بخواند و برای آخرین بار، شب را با قرآن به سر آورد.(5)
این از اشتراکات حسین و زینب علیهاالسلام است که هر دو از قرآن آرامش می گیرند. نکته ی ظریف همین جاست که به جهت اشتراکات بی شماری که زینب علیهاالسلام و حسین دارند، زینب علیهاالسلام را»شریکة الحسین«خوانده اند(6) و باز به دلیل اشتراکات بی شمار امام حسین علیه السلام با قرآن امام را «شریک القرآن«(7) خوانده اند.از این روست که بعضی زینب علیهاالسلام را»شریکة القرآن«خوانده اند؛ و چرا این گونه نباشد؟در حالی که ازمعدودسخنانی که از آن حضرت به ما رسیده است، جز بوی قرآن استشمام نمی شود.گویی زینب علیهاالسلام با قرآن تکلم می کرده است که این از خاندان، نه شگفت است که تکلم با قرآن تنها مقام کنیزشان است. فضه، کنیز حضرت زهرا سالیان متما دی جز قرآن کلامی بر لب نیاورد و هر حاجتی داشت، تنها با قرآن بیان می کرد.(8) این کمترین استفاده ای است که این خاندان، از قرآن داشته اند. در واقع نه تنها حرف زدنشان که لحظه به لحظه ی زندگی و کوچکترین اعمالشان، خود تفسیری بر قرآن بوده است.
1) صادقی اردستانی، همان ص 260 به نقل از قمی، صفینة البحار، ج 1، ص 558 و أعلام النساء المؤمنات، ص 381.
2) اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص 60؛ تقی زاده، امام حسین در آینه ی تاریخ، ص 70؛ بابا زاده، سیمای زینب کبری علیهاالسلام، ص 67 به نقل از اعلام الوری و تبیان جاحظ.
3) لجنة الحدیث، موسوعة شهادة المعصومین)ع(، ج 2، ص 346.
4) بنت الشاطی، شیرزن کربلا، ص 91؛ فیض الاسلام، خاتون دو سرا، ص 205.
5) همان.
6) جزایری، خصائص زینبیة، ص 67.
7) شوشتری، الخصائص الحسینیة، ص 335 و نیز ن.ک: زیارت امام حسین در مصباح کفعمی، ص 491.
8) صادقی اردستانی، همان، ص 264 به نقل از أعلام النساء المؤمنات، ص 597.
