معجزه در اصل از عجز گرفته شده، به معنی عاجز کردن است، بنابراین کارهای خارق‌العاده‌ای که اولیای بزرگ انجام می‌دهند و دیگران از انجام آن عاجز هستند، به معجزه معروف است، مانند زنده کردن مرده، شفادادن بیماران لا‌علاج و امثال آن.
اصل معجزه مخصوص پیامبران است که برای صدق نبوّت خود، از آن استفاده می‌کنند، تا موجب استحکام ایمان و اعتقاد مردم به توحید و نبوّت شود. چنان‌که قرآن از دو معجزه بزرگ موسی در برابر فرعونیان، معجزه عصا و ید بیضاء، تعبیر به برهان کرده و می‌فرماید:
«… فَذانِکَ بُرْهانانِ مِنْ رَبِّک …؛ (1)
…این دو (عصا و ید بیضاء) برهان روشن از پروردگارت …»
از آنجا که معجزه روشن‌کننده صداقت پیامبران و روشنی‌بخش راه راست است به آن برهان می‌گویند.
قرآن درباره ناقه صالح معجزه حضرت صالح پیامبر، می‌فرماید:
«هذِهِ ناقَةُ اللَّهِ لَکُمْ آیَة؛(2)
این شتر الهی برای شما معجزه‌ای است.»
پیامبران به ویژه پیامبران اولواالعزم برای اثبات نبوت خود دارای معجزه بودند و در قرآن مجید معجزات مختلفی از معجزات پیامبران مانند معجزه موسی (3) و مرده زنده کردن عیسی (4) ذکر شده و از غیر پیامبران نیز در قرآن معجزاتی ذکر شده مانند معجزه عفریتی از جن و آصف برخیا (5) و…
1) سوره قصص، آیه 32.
2) سوره هود، آیه 64.
3) سوره اسراء، آیه 101.
4) سوره آل عمران، آیه 49.
5) سوره نمل، آیه 39 و 40.
