ابان بن عثمان، فرزند خلیفه ی سوم و از تابعین است. وى و سه تن دیگر از محدّثان و مورّخان مشهورِ مدینه در قرن اوّل هجرى، پدران تاریخ‌نگارى اسلامى محسوب شده و بیشتر محدّثان و تاریخ نگاران از نسل تابعین و دیگران به روایات آنان استناد مى‌کرده‌اند.
ابان نزد خلفاى اموى به ویژه معاویه احترامى ویژه داشت و به دستگاه خلافت بنى‌امیه نزدیک بود.
او در سال 76 هجرى، از سوى عبدالملک بن مروان به حکومت مدینه منصوب شد و به مدت هفت سال در این سمت باقى ماند.(1) سر انجام به سال 105 هجرى در دوران
خلافت یزید بن عبدالملک از دنیا رفت.
در منابع تاریخى، نام وى جزو مدفونین در باب‌الصغیر دیده نمى‌شود ولى در سمت چپ مقابر سکینه و عبدالله و حدود دویست متر بالاتر از آنان؛ یعنى پشت مقبره ی فضّه، حجره ی کوچکى است با گنبدى سبز رنگ که بر دیوار آن نام ابان بن عثمان دیده مى‌شود.
1) ابن سعد، طبقات الکبری، ج 5، ص 151.
