فصیحه و بلیغه (سخنور گویا و توانا)

»فصاحت» به معنای فصیح و شمرده سخن گفتن و «بلاغت» به معنای رسا حرف زدن. چه بسا افرادی فصاحت دارند، ولی بلاغت ندارند، بالعکس. اما حضرت زینب (سلام الله علیها) از هر دو صفت بهره مند بود. آن مخدره این فضیلت را از پدرش حضرت علی (علیه السلام) به ارث برده، چنانچه هر کس در خطبه ها و کمالات آن حضرت دقت کند، می بیند کلامش پایین تر از کلام خالق و بالاتر از کلام مخلوق است و همچنین کسی هم که در خطبه ها و اشعار و مکالمات آن مخدره نظر کند

، تصدیق خواهد نمود، بلکه هر کس سخن آن حضرت را می شنید، گمان می کرد متکلم امیرالمؤمنین (علیه السلام) است که این گونه سخن می گوید.(1)

آیت الله جزایری در این باره می فرماید: غالبا و به طور کلی، پسر شباهت به پدر و دختر شباهت به مادر پیدا می کند، جز حضرت زهرا و حضرت زینب (علیهماالسلام(. روایت است سخن گفتن و راه رفتن حضرت زهرا (سلام الله علیها) مانند سخن گفتن و راه رفتن پدر خود- رسول خدا- بود، و سخن گفتن زینب (سلام الله علیها) نیز مثل سخن گفتن پدر گرامیش امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود.

(2)

جاحظ که خود ادیبی در عرب است و در این رشته کم نظیر می باشد، از خزیمه روایت می کند:

»پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) وارد کوفه شدم، همزمان با ورود اسیران اهل بیت در کوفه، و زمان ایراد خطبه توسط زینت (سلام الله علیها) بود، من هیچ زن اسیر و امان داده ای را گویاتر از او ندیدم؛ چنان سخن می گفت که گویی سخنان از زبان علی (علیه السلام) خارج می شود.«(3)

قدرت نطقش همانند علی دشمن شکن

هیچ نقصانی کس اندر جوهرش پیدا نکرد

خطبه خواندن زینب (سلام الله علیها) از چند جهت به مادرش حضرت زهرا (سلام الله علیها) شباهت داشته است:

1- از جهت فصاحت و بلاغت

2- از جهت اینکه هر دو در مقام احتجاج بوده

3- از جهت اینکه هر دو مظلومه بودند و با بیانات خود مظلومیت خود را ثابت نمودند.

4- از جهت اینکه هر دو در مقام اتمام حجت و استحکام مبانی اسلام و اثبات معایب و ظلم های منافقان بودند.(4)

1) ماه نامه پیام زن، سال پانزدهم، ش 178، ص 20.

2) خصائص الزینبیه، ص 36.

3) مجلسی، بحارالانوار، ج 46، ص 631.

4) خصائص الزینبیه، صص 40 و 41.