معاویه در فتنه انگیزی هنرمندی چیره دست بود، یکی از شیوه هایی که برای متلاشی کردن ارتش امام حسن (علیه السلام) بکار گرفت، شایعه صلح خواهی حسن بن علی در بین اردوگاه مسکن و مدائن بود، هیأت هایی را بدین منظور نزد امام حسن (علیه السلام) می فرستاد ولی امام از پذیرش صلح خودداری می کرد لکن افراد نفوذی معاویه، به شایعه صلح دامن می زدند، برای نمونه مغیره و همراهانش وارد اردوگاه مدائن شده و بذر بزرگترین فتنه ها را در آن پاشیده بودند. همین که از کنار خیمه می گذشتند و در معرض نگاه های کنجکاو سپاهیان امام حسن (علیه السلام) قرار می گرفتند، عملا با صدای بلند یکی دیگر را مورد خطاب قرار می داد و می گفت: «خوب شاید خدا به دست پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) خونها را حفظ کرد و فتنه را خوابانید و آرزوی صلح را برآورده
ساخت.«(1)
این شایعات و تبلیغات دروغین بحدی کارگر واقع شد که شیرازه ی ارتش امام حسن (علیه السلام) را درهم ریخت و دو دستگی، تفرقه و فرار را به اوج خود رسانید. گروهی مخلص، خواهان جنگ بودند و این شایعات را پوچ و بی اساس می دانستند و گروهی خواهان صلح بودند و عده ای چون خوارج درصدد انتقام از معاویه بودند.
امام حسن (علیه السلام) از این خیانت سخت ناراحت و ملول شد، اما صبر و پایداری خود را حفظ کرده و در صدد تدبیر و چاره اندیشی بود، لذا بطرف مدائن به راه افتاد و در محلی بنام «ساباط» مردی از خوارج به نام جراح بن سنان اسدی با خنجر بر پای آن بزرگوار ضربتی سخت وارد کرد که ران مقدسش جراحت عمیق برداشت، با همان وضع جمعی از یارانش او را به اردوگاه مدائن آوردند، وقتی امام به آنجا رسید مشاهده کرد که بسیاری از کسانی که خود را فرمانبردار او می دانستند به همراه فرماندهان گریخته اند. در اینجا امام، مردم پیمان شکن را مورد سرزنش قرار داد و فرمود:
غدرتمونی کما غدرتم من کان قبلی، مع أی امام تقاتلون بعدی؟
پیمان خود را با من درهم شکستید و بمن خیانت کردید چنانکه خیانت نمودید به امامی که پیش از من بود. به رهبری کدام امام بعد از من جنگ خواهید کرد؟ (2)
1) تاریخ یعقوبی / ج 2 / ص 193.
2) ناسخ التواریخ / حالات امام حسن مجتبی.
