زندگانی زینب سلاماللهعلیها سرشار از فضائل و ارزشهای والای انسانی است. از جمله مقام بیان روایت و حدیث، که از ویژگیهای افراد آگاه و بلندمرتبه است و گواه دیگری بر مقام علمی این بانوی بزرگوار است.
درباره شخصیت روایی ایشان، علمای بزرگی سخن گفتهاند؛ از جمله:
ابو الفرج اصفهانی میگوید:
«زینب عقیله، دختر فاطمه و امیرمومنان علیهمالسلام، کُنیهاش ام الحسن و همان کسی است که ابن عباس از او خطبه فدک مادرش را نقل میکند و میگوید:
«رَوَى ابْنُ عَبَّاسٍ عَنْهَا کَلَامٌ فَاطِمَةَ سلاماللهعلیها فِی فَدَکَ فَقَالَ حَدَّثَتْنِی عقیلتنا زَیْنَبَ بِنْتِ عَلِیٍّ علیهالسلام؛ (1)
حدیث کرد مرا عقیله ما زینب دختر علی علیهالسلام…»
همچنین بزرگانی چون علی بن حسین علیهالسلام، فاطمه بنت حسین علیهالسلام، ابن عباس، محمد بن عمرو، عطاء بن سایب، جابر بن عبدالله انصاری، عباد عامری و … از زینب سلاماللهعلیها حدیث نقل کردهاند.
مرحوم جزایری، در خصائص الزینبیه، ویژگی موثقه بودن زینب را مطرح میکند و مینویسد:
«از جمله القاب آن بانو «موثقه» است، چرا که ایشان بسیار مورد وثوق حضرت سیدالشهدا و حضرت سجاد علیهماالسلام و حافظ ودایع الهی و اسرار محمدی بود، لذا حضرت سیدالساجدین علیهالسلام هر وقت اخبار و احادیثی بیان میفرمود و میخواست که در اذهان مردم جای گیرد و از او بپذیرند، از عمهاش نقل میفرمود.
بانوی ایمان و آگاهی «حکیمه» دختر امام جواد علیهالسلام نیز فرمود:
امام حسین علیهالسلام به ظاهر، کارها را به خواهرش زینب سلاماللهعلیها سفارش کرد و او را جانشین خود قرار داد، به همین جهت تا مدت ها هر آنچه از دانش و بینش و ابتکار و تدبیر از امام سجاد علیهالسلام سرچشمه میگرفت، به خاطر حفظ جان او از شرارت استبداد، به زینب سلاماللهعلیها نسبت داده میشد و زینب سلاماللهعلیها در حقیقت معاون اندیشمند و مشاور توانمند و سپر جان آن حضرت، در فراز و نشیبهای خطرناک بود و یار قهرمان او در رساندن پیام نهضت آزادیخواهانه و استبدادستیز عاشورا و گسترش اندیشه و فرهنگ دین خدا. (2)
حضرت زینب سلاماللهعلیها راوی حدیث مادر خود فاطمه زهرا سلاماللهعلیها و همچنین اسماء بنت عمیس و ام ایمن بوده، که نشان دهنده اوج مقام روایی ایشان است.
باید توجه داشت که ارزش روایات نقل شده از حضرت زینب سلاماللهعلیها فراتر از روایاتی است که راویان دیگر نقل کردهاند، زیرا این بانوی بزرگ طبق فرمایش امام سجاد علیهالسلام عالمهای غیر معلمه بود و روایاتی را نقل میکرد، که بی هیچ شُبههای، معتبر و مستند هستند، حتی روایتهایی که در سنین کودکی از او نقل شده است. از جمله احادیثی که از حضرت زینب سلاماللهعلیها روایت گردیده، حدیث ام ایمن، همچنین داستان بیمار شدن امیرالمومنین علیهالسلام، بیان ماجرای فدک برای عبدالله بن عباس، داستان نزول سفره آسمانی برای فاطمه سلاماللهعلیها، حدیث حرام بودن صدقه بر اهل بیت علیهمالسلام، سرگذشت ولادت امام حسین علیهالسلام و داستان دعا و شبزندهداری فاطمه زهرا سلاماللهعلیها نیز از احادیث روایت شده از جانب زینب سلاماللهعلیها است.
1) عوالم العلوم و المعارف، ج11، ص 957.
2) الغیبة(الغیبة للحجة)، طوسی، ص 230.