مردم کوفه می گریستند، ام کلثوم سر از محمل بیرون کرد و به آنها گفت: خاموش باشید ای اهل کوفه، مردان شما ما را کشتند و زنان شما بر ما گریه می کنند. حاکم میان ما و شما در روز جزا خداست. در حالی که با آنها سخن می گفت، شیونی برخاست و سرها را آوردند.
سر حسین علیه السلام جلوی آنها بود و آن سر مانند ماه بود و از همه ی مردم به رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم شبیه تر بود، ریشش خضاب سیاه مانندی داشت و چهره اش مانند قرص ماه تابنده بود، و باد، آن را بر سر نیزه به راست و چپ می برد، زینب روی گردانید و سر برادر را دید و پیشانی خود را به چوبه ی محمل کوبید و ما به چشم خود دیدیم که خون از زیر روپوشش بیرون ریخت. (1)
حضرت زینب علیهاالسلام از پرده ی جگر فریاد برآورد که:
»یا هلالا لما استتم کمالا
غاله خسفة فابدا غروبا
ما توهمت یا شقیق فؤادی
ان هذا مقدرا مکتوبا (2)
یا اخی فاطم الصیرة کلمها
فقد کاد قلبها ان یذوبا
یا اخی قلبک الشقیق علینا
ماله قد قسی و صار صلیبا
ما اذل الیتیم حین ینادی
بابیه ولا یراه مجیبا«
ای ماه نوی که به کمال رسیدی، خسوف تو را فرا گرفت و پنهان شدی.
ای پاره ی دلم گمان نمی کردم، چنین روز و مصیبتی مقدر شده باشد.
ای برادرم، با این فاطمه کوچک سخن بگو که نزدیک است دلش آب شود و گداخته گردد.
برادرم، آن دل مهربان تو چرا نسبت به ما نامهربان شده است.
برادرجان، چقدر برای یتیم سخت است که او پدرش را صدا بزند ولی پدر پاسخ او را ندهد؟
حضرت زینب علیهاالسلام در این اشعار غیر از فاطمه ی خردسال از امام سجاد علیه السلام نیز یاد کرد و گفت:
»یا اخی لو تری علیا لدی الاسر
مع الیتم لا یطیق جوابا
کلما اوجعوه بالضرب نادا
کبذل یفیض دمعا سکوبا
یا اخی ضمه الیک و قربه
و سکن فؤاده المرعوبا«
برادرجان، کاش علی (امام سجاد علیه السلام) را هنگام اسیر کردن می دیدی با یتیمان دیگر که یارای سخن گفتن نداشت. هر وقت او را می زدند و می آزردند، تو را به زاری می خواند و سرشک روان از دیده می ریخت.
ای برادرجان، او را در آغوش خود بگیر و نزدیک خود کن و دل آشفته او را آرامش بخش. (3)
هلال من
جلوه گری به روی نی سرت چو ماه می کند
غروبت ای هلال من عمر تباه می کند
درون محمل مرا ز روی نی نگاه کن
ببین چگونه دخترت تو را نگاه می کند
1) در کربلا چه گذشت؟ ترجمه ی نفس المهموم، ص 516.
2) حضرت زینب کبری علیهاالسلام، ص 138.
3) سوگنامه ی آل محمد صلی الله علیه و اله و سلم، ص 419 به نقل از بحار، ج 45، ص 114.
