– گفته‌اند که زینب از حیث عطوفت و مهربانی به مادرش شباهت داشت و از لحاظ علم و تقوی شبیه پدرش بود، زینب تحت توجهات جد بزرگوارش و الطاف کامل خاندان گرامی او به تدریج رو به رشد نهاد، در ابتدا دختر بچه‌ای شیرین بود که در آغوش زهرا سلام‌الله‌علیها دروس اولیه زندگی را فرا گرفت و هنگامی که دوران شیرخوارگی را پشت سر گذاشت، با بزرگترین استادان برگزیده معاصرش در جزیرة العرب مأنوس گردید که عبارت بودند از جد او صاحب مقام پیغمبری و پدرش شهسوار و پادشاه سخنوران و دیگر دانشمندان و دانایان علم دین که از اصحاب بزرگوار حضرت بودند. گمان نمی‌کنم هیچ دختری به سن و سال او به آن تربیت بلند پایه ای که زینب در آن خانواده عالی مقام نائل گردید رسیده باشد.
– زینب سلام‌الله‌علیها در میان برادران و خواهران به وصیتی مخصوص از جانب مادر ممتاز بود، مادر، به او وصیت نمود که سرپرست برادران و خواهرش باشد.
– زینب سلام‌الله‌علیها تنها بانویی است که عالی‌ترین نمونه شهامت و دلیری، دانش و بینش، کفایت و خردمندی، قدرت روحی و تشخیص موقعیت بود و هر وظیفه‌ای از وظایف گوناگون اجتماعی را که به عهده گرفت به خوبی انجام داد. من زینبی می‌گویم و شما زینبی می‌شنوید، نه من به حقیقت کمالات و فضایل او رسیده‌ام و نه شما می‌توانید به این حقیقت عالی برسید، من از دور ایستاده و آفتاب درخشان فضایل او را می‌نگرم و هنگام مطالعه زندگی پرحادثه او، در برابر پیشگاه با عظمت او سر فرود می‌آورم. زینب ماهی است که از پنج خورشید تابان کسب نور کرده و از هر کدام به طور شایسته‌ای بهره گرفته و آنگاه جهانی را روشنائی بخشیده است. خون پاک، ریشه پاک، شیر پاک، ذکاوت سرشار، مربیان بزرگ، شرکت در بزرگترین انقلابات بشری، تجربه حوادث و تحولات جهانی، زینب را آن طور که شایسته بود، پرورش داد و او را نمونه‌ای از عالی‌ترین مراتب انسانیت قرار داد. نام این زن در تاریخ ما و تاریخ انسانیت با مصیبتی بزرگ مزین گردیده و آن مصیبت کربلا است، مصیبتی که تاریخ‌نویسان اتفاق نظر دارند که یکی از حوادث مؤثر در تاریخ شیعه، خصوصاً و در تاریخ اسلامی عموماً بوده، حتی عده‌ای معتقدند بالاترین و مؤثرترین حادثه‌ای است که مذهب تشیع را بنا نهاد و آن را پا برجا قرار داد.
از همین جهت، عقیده آنها بر این است که خونی که در آن کشتار جانگداز ریخته شد، تاریخ سیاسی و مذهبی ما را به رنگ خون در آورد و ما آن را در قتل‌گاه‌های فرزندان ابوطالب و مجاهدات شیعیان می‌بینیم. زینب وظیفه داشت، نگذارد این خون مقدس که ریخته شده به هدر رود، گمان ندارم مبالغه باشد، اگر بگویم زینب کسی است که پس از وقوع این کشتار آن را به مصیبتی جاوید و فراموش‌نشدنی تبدیل کرد.
– این که در اوان جوانی حضرت زینب سلام‌الله‌علیها چگونه در انظار نمایان می‌شده است، مراجع تاریخی در وصف او، در آن ایام چیزی به ما نمی‌گوید، زیرا حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در حجاب خویش مستور بوده و جز از پشت پرده، نظاره بر او ممکن نبوده است. مگر بعد از ده‌ها سال که او را در وقایع دردناک کربلا بی‌حجاب می‌بینیم. آنان که او را در آن هنگام به چشم دیده‌اند، برای ما چنین شرح می‌دهند:
طبری نقل کرده:
«… گویی به چشم می‌بینیم، زنی را که مانند آفتابی تابان، شتابان از خیمه بیرون آمد و چون از نام او پرسیدم، گفتند: او حضرت زینب سلام‌الله‌علیها دختر علی علیه‌السلام است.» (1)
1) بانوی کربلا حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، بنت الشاطی، ترجمه سید‌رضا صدر.
