از جمله ی القاب آن محترمه است «زاهده«. شرح این اجمال معلوم باد که از جمله اخلاق حمیده و اوصاف پسندیده «زهد» است که هر کس به هر درجه و مقام که رسید به واسطه ی زهد از دنیا بود و لذا در شریعت مقدسه ی اسلامیه بسیار ترغیب و تحریص بر تحصیل آن شده، و فوائد آن حسی است، و حقیقت آن را حضرت اسوة الموحدین بیان فرموده [است].
قال امیرالمؤمنین: «الزهد فی الدنیا ثلاثة احرف زا، و ها و دال فاما الزاء، فترک الزینة و اما الهاء، فترک الهواء، و اما الدال فترک الدنیا» (1)
در این جمله حقیقت زهد را بیان می فرماید که عبارت است از ترک زینت و هوی و هوس و محبت دنیا، که هر یک از این سه را مضار بسیار است، چنان چه بر متتبعین آثار مستور نیست.
و اما اجر و ثواب زاهدین برون از حد و حساب وارد شده از آن جمله حدیثی است که آن را به استناد خود از مشایخ نقل می کنم موافق روایات ارشاد القلوب که در لیلة المعراج خطاب رسید به احمد مختار:
»یا احمد هل تعرف ما للزاهدین عندی؟ قال: لا یا رب، قال: یبعث الخلق و یناقشون الحساب و هم من ذلک آمنون، ان أدنی ما اعطی الزاهدین فی الآخرة انی
اعطیتهم (2) مفاتیح الجنان کلها حتی تفتحوا أی باب شاءوا، و لا أحجب عنهم وجهی، و لأنعمنهم بألوان التلذذ من کلامی، و لأجلسنهم فی مقعد صدق، و اذکرهم ما صنعوا و تعبوا فی دار الدنیا.
و أفتح لهم أربعة أبواب: باب یدخل علیهم الهدایا منه بکرة و عشیا من عندی، و باب ینظرون منه الی کیف شاؤوا بلا صعوبة، و باب یطلعون منه الی النار فینظرون الی الظالمین کیف یعذبون، و باب یدخل علیهم منه الوصایف و الحور العین الخ» (3)
و اخبار در این باب بی شمار است. کسی که اقتدا به معصومین نمود و حقیقت زهد را تحصیل نمود حضرت عقیله ی خدر رسالت بود.
اما ترک زینت نمود شاهد آن است:
(المال و البنون زینة الحیاة الدنیا) (4)
این مخدره ترک جمیع زینت ها و اموال نمود. دو پسر در کربلا داشت چون دو قرص ماه، دارای جمیع کمالات؛ از آن ها زهد ورزید و قربانی نمود. اموال هم آن چه داشت تمام را ترک نمود حتی گوشوار هم داد، ترک هوی هم نمود، شاهد بر آن این است که با وجود قدرت او بر هر امری مع ذلک رضای حق را ترجیح به رضای خود و صبر فرمود. ترک دنیا هم نمود که از جمیع علایق دنیوی از خانه و شوهر و اساس زندگی و ارحام و جمیع دارایی خود حتی از قناع خود هم در راه خدا گذشت و این نهایت زهد است.
اشاره: مقام زهد از مقامات خصوصیه حضرت مسیح بوده که شرافت و فضیلت او به واسطه ی این صفت بوده و ما چون زهد این مظلومه [را] با زهد جمیع زاهدین به میزان آوردیم [باور نداریم] که زهاد زهد خود را در مقابل زهد او فراموش ننموده باشند، پس از این جا باید فهمید مقامات آن مکرمه را؛ روحی و ارواح العالمین فداها.
1) جامع الاخبار، ص 109، ف 66.
2) در «ارشاد القلوب» چاپ اسوه: أن أعطیتم.
3) ارشاد القلوب، باب پنجاه و چهارم، ص 250- 251؛ بحارالأنوار، ج 74، ص 25. و معالم الزلفی ص 75.»یا محمد صلی الله علیه و آله! آیا می دانی که زاهدان نزد من چه چیز و چه مقامی دارند؟ گفت: نمی دانم. فرمود: چون روز قیامت شود و مردم (برای جزای اعمال خود) مبعوث شوند و به پای حساب و رسیدگی به اعمالشان کشیده شوند، آنان از حساب ایمن باشند، و کم ترین چیزی که به آنان داده می شود آن است که کلید درب های بهشت را به دست ایشان بدهند که از هر دری می خواهند وارد شوند و (نظر لطف رحمت) خود را از ایشان نمی پوشانم، و آنان را به انواع و اقسام نعمت و گفتارهای خود خوشنود می نمایم و ایشان را در جای گاه های نیکو جای دهم و اعمال خیر و کارهای نیکویی که در دنیا به جا آورده اند متذکر آنان می شوم (برای جزای ایشان) چهار در به روی آن ها می گشایم که از یک در هر صبح و شام گاه هدایا از من برای ایشان می برند، و از یک در نظر کنند به هر کجا بخواهند، و از یک در نظر کنند به ظالمینی که در جهنم هستند و ببیند که چگونه می سوزند و از یک در خدمت گذاران و حور العین ها بر ایشان داخل شوند«.
4) کهف (18) آیه 46.
