یکی از زنان با فضیلتی که در تاریخ اهل‌بیت بعد از حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها به عنوان تجسم عینی فضایل شناخته شده، زینب سلام‌الله‌علیها است. وی از جمله زنان نادری است که از نور امامت استفاده نمود و توانست در کمالات و صفات حمیده به مقامات عالی دست یابد.
زینب سلام‌الله‌علیها کسی است که در تاریخ اسلام، نقشی فوق‌العاده ایفا کرد و در تمام وقایع مربوط به عاشورا حضور یافت و حتی موارد بسیاری از آن را، خودش رقم زد. همان کسی که رسالت وسیع سالار شهیدان را تمام و کمال اجرا کرد و در این اجرا به مقام قهرمانی کربلا دست یافت و شیرزن کربلا شد.
هر چند اشتهار او به نقش‌آفرینی در کربلا و کاروان اسراء و تأثیر حضورش در مغلوب کردن آثار جنگ، موجب غفلت مورخین از دیگر ابعاد شخصیّتی وی شد و مدیریت بحران بی‌نظیری که وی در ماجرای کربلا از خود به ثبت و ظهور رساند، جمیع صفات حمیدة وی را تحت الشعاع قرار داد، اما زینب سلام‌الله‌علیها همیشه راهنما و رهبری آماده کار، به همراه برنامه‌ریزی و تلاش بود، تا جایی که رسالت کربلا بدون وجود او معنا ندارد و جریان عاشورا و شهادت امام حسین علیه‌السلام و یاران او بدون حضور او قابل تبیین و تداوم نیست.
از اسرار پیروزی زینب کبری سلام‌الله‌علیها مدیریت اوست. زنی مدیر و مدبر که سال‌ها شاهد زندگی رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، پدرش علی مرتضی علیه‌السلام و برادرانش بود و همچنین آشنا با طراحی و اجرای نقشه‌های اسلامی.
این پیروزی درخشان و جهانی دارای چند جنبه است که بُعدی از آن به مدیریت زینب سلام‌الله‌علیها مربوط است:
مدیریت بر خود، مدیریت بر دیگران و مدیریت بر عالم هستی، مدیریت برخود یا مسلط بودن بر خویشتن به صورتی که مالک خشم و غضب و مهار کننده عواطف خود باشد.
به گفته اسد حیدر، «او در شرایطی نبود که حزن و تأثر بر او سیطره یابد. او مالک مشاعر خود بود، اگرچه همدم حزن‌ها و هم‌پیمان سختی‌ها بود. اما روحیه ای بزرگ داشت و در مواقع مناسب می‌توانست، خونسردی خود را حفظ کند و در هیچ حادثه ای روحیه خود را از دست ندهد و دچار تزلزل روانی نشود. چنان‌که در عصر عاشورا یا صبح روز یازدهم محرم، در قتلگاه، در برابر اجساد عزیزان حضور یافت و در آنجا وداعی به موقع و راز و نیازی به جا، اندیشیده و مناسب داشت.»
داشتن روحیه‌ای عظیم؛ مدیریت بر دیگران که با دلداری و پرستاری از زنان داغدار، کودکان صغیر و امام سجاد علیه‌السلام در هنگام کسالت، نمود پیدا کرد، زینب سلام‌الله‌علیها باید هم به خود می‌رسید، و هم به زنان داغدار، هم به کودکان صغیر و هم به امام سجاد علیه‌السلام، به گونه ای که هم آن ها را از ضرب و شتم بی حساب دور دارد، هم به آنها غذا برساند، آنها را دلداری و تسلی دهد، از ترس و وحشت ایمن دارد، خار از پایشان درآورد، جراحت‌هایشان را مرهم نهد، و هم سر شکسته و خون‌آلود آنها را که از ضرب سنگ‌پرانی دشمن مجروح است درمان نماید.
زینب سلام‌الله‌علیها تنها مدیر خود و دیگران نبود و تنها در محیط خانواده به اداره امور اقدام نکرد، و یا تنها در سازماندهی اسیران نیست که موفق است، بلکه او در جهان هستی نیز تاثیر دارد و آن را مدیریت می‌کند. مدیریت بر عالم هستی نیز با معجزه ایشان در ساکت کردن همهمه و هجوم در بازار کوفه و هنگام ایراد خطبه مشخص شد، به گونه ای که نفس ها در سینه حبس شد و زنگ شتران از صدا باز ایستاد و این نفوذ در جهان وجود و طبیعت بود که از سوی حضرت زینب سلام‌الله‌علیها انجام شد.
«أَوْمَأَتْ إِلَى النَّاسِ أَنِ اسْکُتُوا؛ (1)
با انگشتانش به مردم اشاره کرد که ساکت شوید.»
» فَارْتَدَّتِ الْأَنْفَاسُ وَ سَکَنَتِ الْأَجْرَاس؛ (2)
نفس‌ها در سینه حبس شده اند و زنگ شتران از صدا بازایستادند.»
از سوی دیگر ایراد خطبه‌های حضرت زینب سلام‌الله‌علیها که در حضور مردم کوفه، در اوج فصاحت و بلاغت ایراد شد، بیانگر کمال سخنوری ایشان و نشان دهنده تدبیر و مدیریت تمام و کمالش در واقعه کربلا می‌باشد. بی‌تردید، تاثیر شگرف حضور حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در کربلا و کاروان اسرا و نقش وی در مدیریت وقایع بعد از جنگ، از مهمترین ویژگیهای شخصیتی زینب سلام‌الله‌علیها و مورد توجه عوام و خواص است. (3)
1) بحار الأنوار، ج45، ص 108.
2) احتجاج، طبرسی، ج2، ص 304.
3) زندگانی حضرت زینب سلام‌الله‌علیها رسالتی از خون و پیام، علی قائمی، ص179-182.
