در کتاب بحارالانوار مسطور است که رقیه بنت علی علیه السلام را با مسلم بن عقیل نکاح بستند و زینب صغری را با محمد بن عقیل تزویج نمودند و ام هانی را با عبدالله الاکبر بن عقیل کابین بستند و نیز میمونة بنت علی را و نفیسه را با عبدالله الاکبر بن عقیل عقد کردند و زینب صغری را عبدالرحمن بن عقیل صداق بستند و فاطمه بنت علی را با سعید بن عقیل و امامه بنت علی را با صلت بن عبدالله بن نوفل بن الحارت بن عبدالمطلب به مزاوجت در آوردند.
همانا اختلاف و غرائب این روایت مشهود است چه در یکجای می نویسد زینب صغری را با محمد بن عقیل و گاهی می نویسد او را عبدالرحمن بن عقیل تزویج کرده اند (1) و این نمی شاید مگر اینکه آن یک را که با عبدالرحمن تزویج نمودند صغری باشد یا هریک را بعد از دیگری تزویج کرده باشند و این نیز بعید است چه زینب کبری سلام الله علیها ضجیع عبدالله بن جعفر است. (2)
و هم می نویسد ام هانی و میمونه و نفیسه را با عبدالله الاکبر بن عقیل تزویج کردند این نیز سخت بعید است چه سه خواهر را در یک زمان نتوان تزویج نمود مگر اینکه بعد از وفات یا طلاق و متار که در مدت مشخصه باشد یا عبدالله پسر عقیل
متعدد باشد و یکی را اکبر گویند یا ایشان سه تن نبوده اند چنانکه اشارت رفت.
و نیز در بحار مرقومست که هشت تن از دختران آن حضرت شوهر یافته اند: زینب الکبری با عبدالله بن جعفر و میمونه با عقیل بن عبدالله بن عقیل و ام کلثوم صغری با کثیر بن عباس بن عبدالمطلب و رملة با أبوالهیجاج عبدالله بن ابی سفیان بن الحارث بن عبدالمطلب و رملة با صلت بن عبدالله بن نوفل بن الحارث.
و راقم حروف را گمان چنانست که ممکن است صغری با کبری باشد.
و فاطمه با محمد بن عقیل ضجیع شدند اما عجب آنست که این خبر را که در جلد نهم میفرماید افزون از شش تن را نام نمی برد ممکن است بجای لفظ ستة ثمانی نوشته شده باشد یا دو تن از قلم ساقط است. «و فی الاحکام الشرعیه: و نظر النبی صلی الله علیه و آله الی اولاد علی علیه السلام و جعفر فقال بناتنا لبنینا و بننا لبناتنا«. (3)
و اما به ترتیبی که بعد از نام جناب زینب الکبری و ام کلثوم کبری در کتاب ناسخ التواریخ تألیف پدرم لسان الملک میرزا محمد تقی اعلی الله مقامه مسطور است باین صورتست:
دختر سیم امیرالمؤمینن صلوات الله علیه رمله کبری و مادرش ام سعید بود و در حباله نکاح هیجاج بن عبدالله بن ابی سفیان بن الحارث بن عبدالمطلب در آمد.
دخترت چهارم علی علیه السلام ام الحسن مادر او نیز ام سعید است و او در نکاح جعدة بن هیبرة بن ابی وهب المخزومی درآمد و بعد از جعده جعفر بن عقیل او را کابین بست و بعد از جعفر عبدالله بن زبیر بن العوامش تزویج نمود.
دختر پنجم امیرالمؤمنین علی السلام میمونه است و او بحباله نکاح عبدالله الأکبر بن عقیل بن ابیطالب درآمد و بعد از عبدالله ثمام بن العباس بن عبدالمطلب او را تزویج کرد.
دختر ششم آن حضرت رقیه الصغری است و مادر او ام حبیبه است و او را مسلم
ابن عقیل بن ابیطالب در حباله نکاح درآورد و بعد از شهادت مسلم برادرش محمد بن عقیل او را کابین بست.
دختر هفتم زینب الصغری است و او را محمد بن عقیل بن ابیطالب بکابین آورد و بعد از محمد بحباله نکاح فراس بن جعدة بن هیبرة المخزومی درآمد.
دختر هشتم امیرالمؤمنین علیه السلام ام هانی است و نامش فاخته بود و او زوجه عبداله بن عقیل بن ابیطالب بود ابوالحسن عمری می گوید عبدالرحمن بن عقیل او را تزویج کرد.
دختر نهم امیرالمؤمین صلوات الله علیه نفیسه است و مکناة بام کلثوم بود و مادرش ام سعید است، کثیر بن عباس بن عبدالمطلب او را به شرط زنی بگرفت و ابوالحسن عمری گوید: عبدالله بن عقیل او را کابین بست.
دختر دهم امیرالمؤمنین سلام الله علیه، فاطمه صغری است او را محمد بن ابی سعید بن عقیل تزویج فرمود و ابوالحسن عمری گوید او را ابوسعید بن عقیل کابین بست و بعد از ابوسعید بن عقیل زوجه سعید بن الاسود بن ابی البختری شد و بعد از سعید بن الاسود منذر بن ابی عبیدة بن زبیر بن العوام بحباله ی نکاحش درآورد.
و دختر یازدهم حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله و سلامه علیه أمامه است و امامه در حباله نکاح صلت بن عبداللن بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب درآمد.
دختر دوازدهم خدیجه صغری است و او بحباله نکاح عبدالرحمن بن عقیل اندر شد و بعد از عبدالرحمن او را ابو السنابل بن عبدالله بن عامر بن کریز تزویج فرمود. و از نگارش این صورت نیز پاره ی مطالب معلوم می شود و سبب بعضی اختلافات و اشتباهات که در نگارش این اسامی و کنی و القابست مشهود می گردد.
و در کامل ابن اثیر و ناسخ التاریخ مسطور است که امیرالمؤمنین علیه السلام را دختری دیگر از محیاة دختر امرء القیس کلبی بود و بیش و کم سه سال داشت و هنوزش مخرج لام استوار نبود و بجای لام ذال گفتی و او گاهی از خانه بیرون میشد و در کنار امیرالمؤمنین علیه السلام می نشست اصحاب از او می پرسیدند که اخوالت و مادرت از کدام قبیله اند میدانست اگر کلب گوید کذب خواهد شد می گفت:
وو وو از این حرف بانک سگ را قصد می کرد یعنی از قبیله بنی کلب است و مردم از فطانتش در عجب می شدند شاعر راست شعر:
و والدهم سید الأوصیاء
معطی الفقیر و مردی البطل
و من علم السمر طعن الکلی
لدی الروع و البیض ضرب القلل
و زالت الارض یوم الهیجاج
من تحت اخمصه لم یزل
و من صد عن وجه دنیاهم
و قد لبست حلیها و الحلل
و کانوا اذا ما أضافوا الیه
أرفعهم رتبة فی المثل
سماء أضنفت الیه الحضیض
و بحر قرنت الیه الوشل (4)
در عمده ی الطالب مسطور است که رمله بسرای ابوهیجاج عبدالله بن ابی سفیان ابن حارث بن عبدالمطلب بنکاح درآمد و ام الحسن در حباله نکاح عبدالله الاکبر ابن عقیل بن ابیط الب درآمد و بعد از فوت عبدالله در حباله ی نکاح ثمام بن عبدالمطلب اندر شد و رقیه صغری بسرای مسلم بن عقیل بن ابیطالب علیهم الرحمه بزناشوئی برفت و بعد از شهادت مسلم رضی الله عنه در حباله نکاح محمد بن عقیل اندر رفت و زینب صغری بسرای محمد بن عقیل بن ابیطالب درآمد و پس از وی فراس بن جعدة بن هیبرة المخزومی او را در حباله نکاح درآورد.
و فاخته دختر امیرالمؤمنین علیه السلام که او را ام هانی کنیت است بسرای عبدالله ابن عقیل بن ابیطالب و بقول ابوالحسن العمری بسرای عبدالرحمن بن عقیل برفت و نفیسه که او را ام کلثوم کنیت است کثیر بن العباس بن عبدالمطلب تزویجش
نمود و بقول ابوالحسن عمری بسرای سعید بن عقیل بزناشوئی برفت و پس از سعید بن عقیل در حباله ی نکاح سعید بن الاسود بن ابی البختری و بعد از وی در نکاح منذر بن ابی عبیدة بن الزبیر بن العوام اندر شد.
و امامه را صلت بن عبدالله بن نوفل بن الحارث بن عبدالمطلب تزویج نمود و خدیجه دختر أمیرالمؤمنین سلام الله علیه را عبدالرحمن بن عقیل نکاح بست و پس وی ابوالسنابل بن عامر بن کریز او را کابین نمود و صاحب عمدة الطالب میگوید از دیگر بنات مکرمات آن حضرت خبری نیافتم که بسرای کسی بیرون شده باشد.
از عنبسة العامری مرویست که جناب فاطمه دختر أمیرالمؤمنین علیه السلام چندان روزگار نهاد که حضرت امام جعفر صادق علیه السلام او را بدید و هم در بعضی کتب نوشته اند که ام کلثوم صغری دختر دیگر امیرالمؤمنین علیه السلام را عبدالله الاصغر بن عقیل بن أبیطالب تزویج نمود و این خبر مؤید کلام سابق است.
معلوم باد که در خواهر های حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه یکی ام هانی است که نامش را بعضی فاطمه و برخی فاخته نوشته اند و زوجه هبیرة بن عمرو المخزومی است و از هبیره پسی هانیء نام بزاد و بنامش کنیت یافت. و خواهر دیگرش جمانه است که ام عقیل کنیت داشت و به روایت ابن اثیر ابوسفیان بن الحارث بن عبدالمطلب او را تحت نکاح درآورده است در این صورت ممکن است گاهی دختر های ابیطالب را سهوا دختر علی بن ابیطالب نوشته باشند و الله أعلم.
1) این ترجمه ی روایت طبرسی در اعلام الوری است، و مطابق کتاب نسب قریش صفحه 45 و مطابق تصریح خود علامه ی طبرسی در صفحه ی قبل از این بجای زینب صغرای دومی خدیجه صحیح است، ر ک بحارالانوار ج 42 ص 91، اعلام الوری، ص 202.
2) علامه ی طبرسی در اعلام الوری خودش اولاد تصریح میکند که زینب کبری زوجه عبدالله بن جعفر بوده است و فرزندان آنها را هم نام می برد این مطلبی نیست که کسی آن را نداند و یا اشتباه کند.
3) این قسمت در بحار ج 42 ص 92 از مناقب ابن شهر آشوب نقل شده است.
4) پدر آنان سید اوصیاست که عطاکننده ی فقیر و نابوده کننده باطل است.آنکسی که آموخت چگونه باید سر نیزه را در پهلوی دشمن فرو برد آنگاه که هنگامه ی جنگ بر پا شود: و آموخت که چگونه شمشیرهای بران را بر سر اشخاص فرود می آورند.روز جنگ اگر زمین از زیر پای او بجنبد او از جای خود نجبند.آنکه از دنیای آنها رو گردانید در حالیکه دنیا زیب و زیور خود را برخ او می کشید. موقعی که بالاترین افراد خود را با او برابر کنند در مثل چنانست که آمسان را با پستی و یم را با نم برابر کنند.
