زینب کبرى، عقیله بنى‌هاشم، سوّمین فرزند حضرت على و حضرت فاطمه زهرا علیهماالسلام است. ایشان در روز پنجم ماه جمادى‌الاول سال پنجم هجرى، در مدینه طیبه دیده به جهان گشود و پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله نام زینب را براى وى برگزید. (1)
زینب سلام‌الله‌علیها در خِرَد و فرزانگى، در شجاعت و متانت، در زهد و عبادت، وارث پدرش على و مادرش زهرا علیهماالسلام بود و به حق، آیینهاى بود که آن خصلت‌هاى شایسته و گرانبها را در خود جلوهگر ساخته بود.
زینب سلام‌الله‌علیها فرعی که پیوسته به اصل نبوت است و سیره او در تاریخ زندگیش اهمیت و عظمت این مقام را نشان می‌دهد. مادری که سیدة النساء العالمین و پدرش هم خیر امت یعنی بهترین و بزرگوارترین افراد امت می‌باشند و آنگاه دختری که از نظر اصالت و ریشه خانوادگی و مهد تربیت، در چنین کانون خانواده‌ای پرورش یافته باشد، روشن است که در چه افقی از درخشش و بلندی قرار دارد.
به تعبیر مرحوم سید محسن الأمین:
از زینب، شگفت نیست که چنین باشد، چرا که وى، شاخهاى از شاخههاى شجره طیّبه نبوت و از تبار بلند بنى‌هاشم است و شگفت نیست که شاخه، همسان با ریشه باشد! (2)
1) ریاحین الشریعه، ذبیح الله محلاتی، ص39.
2) اعیان الشیعه، سیدمحسن امین حسینی عاملی، ج 7، ص 137.
