تقى الدین ابوالعباس احمد بن شهاب الدین عبدالحیم دمشقى حنبلى، در شهرحرّان، از توابع ترکیه ی کنونى به دنیا آمد. در دوران حیات او، مغولان به شهرهاى اسلامى‌هجوم آوردند و همه‌جا را در معرض ویرانى و کشتار قرار دادند. ابن تیمیه به علت تهاجم مغول به حرّان، به دمشق آمد. در سایه ی تعلیمات پدر، در علوم متداول زمان خود؛ از فقه، حدیث، اصول، کلام، ریاضیات، ملل و نحل و ادیان دیگر خبره شد و در فقه حنبلى به درجه ی اجتهاد رسید. در فقه فتاوایى داد که با فتاواى مذاهب اربعه اختلاف داشت.
وى در دارالقرآن تنکزیه دمشق به تدریس مى‌پرداخت. هنگام فتح این شهر از سوى مغول، مردم را به مقابله بر ضدّ آنان فرا خواند و خود نیز در جهاد عمومى علیه آنان حضور یافت. پس از آنکه در دمشق میان عقاید وى و سایر مذاهب اربعه اختلافات و درگیرى‌هایى پدید آمد، او را بارها محاکمه و به زندان انداختند ولى از عقاید خود دست بر نداشت. ابن تیمیه سفر براى زیارت پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به مدینه را حرام مى‌دانست و مى‌گفت تنها براى اقامه ی نماز در مسجدالنبى صلى الله علیه و آله به آن‌جا مسافرت کرد. او به حدیثى استناد مى‌کرد که «لاَ تشدّ الرّحال إلاّ ثلاثة مساجد…» و یا توسل به پیامبر صلى الله علیه و آله و سایر بزرگان دین را جایز نمى‌دانست. خواندن نماز کنار قبور و ساختن بقعه و گنبد بر روى آن را شرک مى‌شمرد. همچنین او به تجسیم خداوند قائل بود و در تفاسیر آیات الهى که از ذات احدیت سخن مى‌رفت، براى خداوند دست و پا و زبان و… تصوّر مى‌کرد. این اعتقادات باعث برانگیختن خشم بسیارى از علماى اهل سنت شد.(1)
حکام دمشق یا مصر نیز گاهى از عقاید او دفاع و یا بر ضد او دست به اقدام مى‌زدند تا این که در نهایت، وى در زندان قلعه ی دمشق از دنیا رفت. او را در مقابر صوفیه – کنار قبربرادرش شرف الدّین عبیدالله – دفن کردند.(2) عقاید انحرافى ابن تیمیه به ویژه تعارض و
خصومت وى با شیعه، از طریق شاگردان متعصب او؛ یعنى شمس‌الدین ابن قیم جوزى صاحب «زاد المعاد فى هدى خیر العباد» و ابن کثیر، صاحب «البدایة والنهایه» در عالم‌اسلام گسترش یافت و سرانجام محمد بن عبدالوهاب با استفاده از تعالیم او، مکتب جدیدى به نام «وهابیه» پدید آورد و پیروان او از جمله ابن سعود و فرزندانش (آل سعود)
پس از تسخیر شهرهاى مقدس مکه و مدینه، بر اساس اعتقادات ابن تیمیه ومحمد بن عبدالوهاب، بسیارى از اماکن مقدس و مورد توجه عالم اسلام در این دو شهر، به ویژه قبور ائمه ی بقیع را تخریب کردند.
1) محمد زکی ابراهیم نویسنده ی مشهور اهل سنت مصر، مبحثی بسیار علمی و مستدل در رد احادیث شدالرحال ابن تیمیه ارایه کرده و در تألیف خود به نام مراقد اهل بیت در قاهره، ده ها تن از علمای بزرگ اهل سنت که علیه ابن تیمیه موضع گرفته اند را معرفی کرده است (همان کتاب ص 150 تا 185(.
2) نک: ابن کثیر، البدایة والنهایه،ج 14، صص 135 و 136، ابن رحب حنبلی، طبقات الحنابله ج2، ص 388 به بعد، ابن شاکر، فوات الوفیات ج1، ص70 به بعد.
