از جمله فضایل نفسانیه و عبادات مهمه، امر به معروف و نهی از منکر است؛ یعنی وادار نمودن به امور خیریه و نگاه داشتن از ارتکاب قبایح و رذایل. و این دو، از مهمات فروع دین اسلام [می باشند]. عقلا و شرعا ممدوح [است] هر طایفه و قومی که به دایره ی ترقی و تعالی ره پیموده به تقرب به این دو عبادت جلیله [بوده است]. چنان چه هر طایفه این دو عبادت را مهمل گذاشته، رو به انحطاط و از مسند عزت به خاک ذلت نشسته. بنابراین، سعادت و شقاوت هر ملت، به این دو عبادت جلیله [بستگی دارد]. و شاهد بر این، ترقیات غیر منتظره ی دین حنیف اسلام در مدت بیست و سه سال با آن همه موانع و اشکالات و اعدای داخلیه و خارجیه [می باشد]. چنان چه صفحات تواریخ و سیر، بهترین برهانی است مدعی را. و لذا فرمود: مادامی که این امت، متمسک به عروة الوثقی امر به معروف [باشند] رو به ترقی، و هر وقت از این نکته غفلت نموده رو به انحطاط [می رود] (1) امیرالمؤمنین در آن دم رفتن، تأکید به نگه داری این دو مطلب شریف می فرماید (2)! و [خداوند] در قرآن موارد عدیده امر به اهتمام در این دو عبادت مهمه نموده [است].
قال الله تبارک و تعالی:
(و لتکن منکم امة یدعون الی الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) (3)
و در جای دیگر می فرماید:
(و المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیآء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر) (4)
قال رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم:
»و الذی نفسی بیده ما انفق من نفقة احب من قول الخیر«.
و عن امیرالمؤمنین علیه السلام قال فی حدیث:
»و ما اعمال البر کلها، و الجهاد فی سبیل الله عند الأمر بالمعروف و نهی عن المنکر الاکنقطة (5) فی بحر لجی» (6)
در این حدیث، تفضیل می دهد امر به معروف و نهی از منکر را بر کلیه ی اعمال بریه (خلایق) و جهت آن هم واضح است؛ زیرا که به امر به معروف، کلیه ی عبادات احیا می شوند.
1) وسائل، ج 11، ص 398؛ تهذیب، ج 2، ص 58؛ المقنعة، ص 130.
2) نهج البلاغه.
3) آل عمران (4) آیه 104.
4) توبه، آیه 71.
5) کنفثة. نهج البلاغه، حکمت 374.
6) شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 19، ص 306.
